Wierzenia ludowe. Ziołolecznictwo.

Wierzenia ludowe opisane przez Oskara Kolberga

„Spomiędzy drzew […] lipa jest uważana za świętą. Podobno, że piorun nigdy w lipę ni bije. Biedne jakieś dzieciątko, które pasło bydło chodząc w kożuszku ze świńskiej skóry, bo jej zła macocha nie chciała dać innej przyodziewa, miała zwyczaj zawsze pod lipą się modlić. Pewnego razu z lipy wyszła do niej Matka Boska i powiedziała jej: Moje dziecko, z czego masz ten kożuszek zrobiony? A ona mówi, że ze świńskiej skóry. Matka Boska ulitowała się nad nią, zwlekła z siebie piękną suknię i dała jej, a ten kożuch zabrała. I odtąd mówią, że lipka jest drzewem Matki Boskiej, i kapliczki na niej wieszają”.

„Z  dawna też pozostała wiara, że zabicie pszczoły to grzech śmiertelny.”

„Złapaną biedronkę sadza się na palcu i mówi: Mateczka, mateczka, gdzie twoja córeczka: czy w niebie, czy w ziemi, czy ja kaci wzięni? Albo jeszcze: Biedronko, biedronko, pójdź do Pana Jezusa po słonko. I biedronka w istocie rozpościerała wierzchnie pokrywy, potem skrzydełkami szeleści i unosi się w górę, jak gdyby w istocie szła spełnić dane sobie polecenie.”

„Jak się ciasto piecze, osoba, która go w piec kładzie, nie powinna siadać, póki się nie upiecze, bo upadnie.”

Powyżej przytoczone cytaty pochodzą z książki Oskara Kolberga pt. „Mazowsze”, cześć siódma („Dzieła wszystkie”, Kraków – Warszawa 1970, T. 42, s. 620).

Ziołolecznictwo.

Lipa pospolita 

Napar z kwiatów lipy działa napotnie i przeciwgorączkowo, moczopędnie, sokopędnie, uspokajająco oraz przeciwskurczowo. Łagodzi także kaszel.

 Mięta pieprzowa. 

"Odwar z tej rośliny zaprawiony miodem piją od kaszlu. Wonne zaś listki jej mieszają na świeżo do sera i kartofli, któremi nadziewają pierogi; jest to ulubiona przyprawa kuchenna u naszego ludu."

Liście zwiększają wydzielanie soku żołądkowego, pobudzają wytwarzanie żółci, usprawniają pracę jelit. Stosowane są przy zaburzeniach trawienia, w schorzeniach wątroby i dróg żółciowych. Mają także właściwości przeciwbakteryjne i nieznacznie uspokajające. Olejek miętowy ma podobne, ale silniejsze działanie, szczególnie jako środek odkażający i uspokajający. Stosowany zewnętrznie w nieżycie nosa, do inhalacji przy nieżytach gardła i oskrzeli. 

Róża dzika.

Dojrzały owoc tego krzewu lud zowie „szypszynie”. Dziewczęta, pasąc bydło, nawlekają go sobie na nitki dla zabawy i noszą na szyi jak paciorki.

Owoce są niezwykle bogatym źródłem witaminy C – zawierają jej dziesięciokrotnie więcej niż porzeczka czarna. Już 1-3 jej owoce w zupełności wystarczą do pokrycia dziennego zapotrzebowania człowieka na tę witaminę. Owoce dzikiej róży zawierają również witaminy A, B1, B2,, E, K i kwas foliowy. Napar z dzikiej róży ma działanie słabo rozkurczające, żółciopędne, łagodnie moczopędne. Róża jest stosowana przede wszystkim jako lek ogólnie wzmacniający (bogate źródło witaminy C), ale także pomocniczo do leczenia różnych schorzeń wątroby, nerek i przewodu pokarmowego. 

Rumianek.

Odwar z tej rośliny przyspieszał gojenie się ran. Okładano nim oparzenia i owrzodzenia. Leczono schorzenia skóry i jamy ustnej.

Napar z rumianku stosowany jest jako środek przeciwzapalny i przeciwskurczowy układu pokarmowego, ma też działanie przeciwalergiczne. Użyty zewnętrznie przeciwdziała stanom zapalnym skóry. Stosowany wewnętrznie w nieżycie jelit i żołądka, zewnętrznie na owrzodzenia skóry, oparzenia słoneczne i termiczne.

Czarny bez. 

W lecznictwie używa się go jako środek napotny, lek przeciwgorączkowy i łagodzący kaszel, środek moczopędny w leczeniu schorzeń nerek i pęcherza. Można go też stosować jako płyn do płukania jamy ustnej i gardła oraz okłady przy wrzodziejących ranach. 

Pokrzywa. 

W XIX wieku roślina została zapomniana i traktowana jako pokarm dla ubogich. Pokrzywa wykorzystywana była w lecznictwie ludowym w Polsce przy schorzeniach skóry, pielęgnacji włosów i łupieżu, astmie i kaszlu, rzadziej przy chorobach przewodu pokarmowego i krwionośnego oraz przy przeziębieniach. Suszone ziele palono jak papierosy przy astmie, kaszlu i bólach zębów. W lecznictwie ludowym biczowanie pokrzywami praktykowano w stanach reumatycznych. 

Skrzyp polny. 

Dostarcza organizmowi niezbędnych mikroelementów. Ma właściwości moczopędne i przeciwzapalne. Krzemionka w nim zawarta zapobiega tworzeniu się kamieni w układzie moczowym. Wewnętrznie stosowany przy schorzeniach dróg moczowych, zewnętrznie przy stanach zapalnych. Ziele skrzypu zalecane jest dzieciom cierpiącym na nieżyty oskrzeli i astmę oskrzelową.







Wierzenia związane ze światem roślin pochodzą z książki Oskara Kolberga pt. „Chełmskie”, część druga („Dzieła wszystkie”, Kraków – Warszawa 1964, T. 34, s. 183 – 198).

Sprawdź swoją wiedzę.